“ο δε δούλος του Κυρίου δεν πρέπει να μάχηται, αλλά να ήναι πράος προς πάντας, διδακτικός, ανεξίκακος, διδάσκων μετά πραότητος τους αντιφρονούντας, μήποτε δώση εις αυτούς ο Θεός μετάνοιαν, ώστε να γνωρίσωσι την αλήθειαν, και να ανανήψωσιν από της παγίδος του διαβόλου, υπό του οποίου είναι πεπαγιδευμένοι εις το θέλημα εκείνου.”(2Τιμ.2:24-26)
Αυτά τα εδάφια περιέχουν μερικές πολύ σπουδαίες αλήθειες:
· Η μετάνοια εκείνων που αντιτίθενται εξαρτάται μεγάλως από την πραότητα, το μεταδοτικόν πνεύμα, την υπομονήν και την ταπεινοφροσύνη του δούλου του Κυρίου. Λέγω, “εξαρτάται μεγάλως” διότι η έκφραση “μήποτε δώση εις αυτούς ο Θεός” (“κάποτε” ή “ίσως”)… δείχνει πόσον δύσκολον είναι να ιδεί κανείς τέτοιους ανθρώπους να μετανοούν και να γνωρίζουν την αλήθεια. Έτσι, προτρεπόμεθα να ασκούμε την πραότητα ακόμα και προς τους πλέον αναξίους. Επειδή η επιστροφή του ανθρώπου ενεργείται από τον Θεόν, πρέπει να εργαζόμαστε προς αυτόν τον σκοπόν με την ελπίδα ότι οι αντιτιθέμενοι ή οι διαφωνούντες θα μεταβληθούν ενδεχομένως διά της δυνάμεως του Θεού! Δεν πρέπει να χάνουμε την ελπίδα!
· Τούτο σημαίνει ότι, παρά την πράον, υπομονετικήν, ταπεινήν κλπ. συμπεριφοράν, ο δούλος του Θεού δεν μπορεί να εγγυηθεί την επιστροφή στον Θεόν εκείνων που αντιτίθενται ή διαφωνούν, που ανθίστανται, που αρνούνται ή αντιλέγουν στην αλήθεια. ΜΗΠΟΤΕ Ο ΘΕΟΣ δώσει εις αυτούς μετάνοιαν ώστε να γνωρίσουν την αλήθεια: Τούτο σημαίνει ότι ο Θεός είναι εκείνος που ανοίγει τα μάτια της διανοίας τους, που ενεργεί τον έλεγχον στο πνεύμα τους, που ελκύει τους ανθρώπους να μετανοήσουν γιά τις πλάνες τους και τις αμαρτίες τους, να ομολογήσουν τα λάθη τους και να αγκαλιάσουν την αλήθεια. Αν και δεν είναι βέβαιον ότι ο Θεός θα δώσει τη μετάνοια σε τέτοιους αντιδιατιθεμένους, εμείς προτρεπόμεθα να συνεχίσουμε να κάνουμε το καθήκον μας και να προσπαθούμε να νικήσουμε το κακόν διά του αγαθού (Ρωμ.12:21).
· Υπάρχουν ειλικρινείς “αντιρρησίες” που έχουν διάφορες γνώμες ή είναι απλώς σε πλάνη, σε άγνοια ή αδυναμία. Ειλικρινείς αντιρρησίες, όπως ο Σαύλος της Ταρσού, που είναι δυνατόν “…να ανανήψωσιν από της παγίδος του διαβόλου, υπό του οποίου είναι πεπαγιδευμένοι εις το θέλημα εκείνου.” (2Τιμ.2:26). Ο Θεός μπορεί να καθαιρέσει λογισμούς και παν ύψωμα επαιρόμενον εναντίον της γνώσεως του Θεού, και να αιχμαλωτίσει παν νόημα εις την υπακοήν του Χριστού και μπορεί να εκδικήσει πάσαν παρακοήν, ‘όταν γείνη πλήρης η υπακοή μας’ (2Κορ.10:5-6). Με άλλα λόγια: όταν ειπούμε από τα βάθη της καρδιάς μας, “Ναι, Κύριε, τί θέλεις να κάνω;” ή “Ναι, Κύριε, κάνε το μέσα μου”.
· Υπάρχουν άνθρωποι διεστραμμένοι ή και σατανικοί που αντιτίθενται, οι οποίοι έχουν κακές προθέσεις ή είναι κακής πίστεως. Δεν μπορείς να πείσεις κάποιον που δεν θέλει να πεισθεί, ο οποίος δεν θέλει να αντιμετωπίσει την αλήθεια. Δεν μπορείς να πείσεις “…εκείνους, οίτινες λέγουσι το κακόν καλόν και το καλόν κακόν οίτινες θέτουσι το σκότος διά φως και το φως διά σκότος οίτινες θέτουσι το πικρόν διά γλυκύ και το γλυκύ διά πικρόν.” (Ησα.5:20). Δεν μπορείς να πείσεις εκείνους που εφευρίσκουν δικαιολογίες γιά τις αμαρτίες τους ή τις αποτυχίες τους, εκείνους που παραλλάσσουν την αλήθεια…, και εκείνους που δεν δέχονται τις ευθύνες τους! “Ο σοφός άνθρωπος, διαφερόμενος μετά του άφρονος ανθρώπου, είτε οργίζεται, είτε γελά, δεν ευρίσκει ανάπαυσιν.” (Παρ.29:9· Ματ.11:37 και Λουκ.7:32). Δεν θα πρέπει να ξεχνούμε την περίπτωση του Αγρίππα, ο οποίος είπε στον Παύλον, “…Παρ’ ολίγον με πείθεις να γείνω Χριστιανός.” (Πράξ.26:28) ή εκείνην του Φήλικος, ο οποίος, καταληφθείς από φόβο, καθώς ο Παύλος διελέγετο, του είπε, Κατά το παρόν ύπαγε, και όταν λάβω καιρόν θέλω σε μετακαλέσει…, ο οποίος εν τω μεταξύ ήλπιζε ότι θα του δίνονταν χρήματα υπό του Παύλου· γι’αυτό και συχνότερα τον μετακαλούσε και συνομιλούσε μαζί του (Πράξ.24:25-26). Εάν κάνουμε το καθήκον μας σύμφωνα με τις προαναφερθείσες οδηγίες, αφαιρούμε τις αφορμές από εκείνους που ζητούν αφορμές, προκειμένου να δικαιολογήσουν τους εαυτούς τους. Εξ άλλου, ο Θεός μπορεί να χρησιμοποιήσει την καλή συμπεριφορά μας γιά να βοηθήσει τους πλέον φοβερούς αντιπάλους ή εκείνους που ζουν σε πλάνη, ώστε να συνέλθουν κάποια στιγμή και να ελευθερωθούν από την παγίδα του διαβόλου … Εμείς πρέπει να “φυτεύουμε και να ποτίζουμε” αλλά εάν ο Θεός δεν επέμβη, δεν μπορεί να υπάρξει καμία αλλαγή ή αύξηση (1Κορ.3:7).
Η δήλωση αυτή είναι καθαρή σαν κρύσταλλο! Υπάρχουν, όμως, μερικές λανθασμένες ερμηνείες, που πρέπει να αναφερθούν. Μήπως η έκφραση “πράος προς πάντας, διδακτικός, ανεξίκακος, διδάσκων μετά πραότητος τους αντιφρονούντας” σημαίνει:
· Ότι ο άνθρωπος του Θεού πρέπει να είναι τόσον πράος, τόσον γλυκύς, ώστε να γίνεται “γλοιώδης”…; Ήταν ο Κύριός μας Ιησούς ή ο Πέτρος ή ο Παύλος πάντοτε τόσον πράος προς τους αντιδιατιθεμένους;
· Ότι ο άνθρωπος του Θεού πρέπει να είναι τόσον ‘υπομονετικός’, ώστε να ανέχεται τα πάντα; Πρέπει να είναι τόσον υπομονετικός, ώστε ποτέ να μην οργίζεται (χωρίς βέβαια να αμαρτάνει) και η καρδιά του να μη γεμίζει ποτέ από θεία αγανάκτηση; Ή, ότι θα πρέπει να ανέχεται επ’αόριστον έναν διχαστικόν ή αιρετικόν άνθρωπον; Ο άνθρωπος του Θεού εντέλλεται να απέχει από αιρετικόν άνθρωπον μετά μίαν και δευτέραν νουθεσίαν, εξεύρων ότι διεφθάρη ο τοιούτος και αμαρτάνει, ων αυτοκατάκριτος; (Τίτ.3:10-11), και
· Ότι ο άνθρωπος του Θεού πρέπει να είναι τόσον ‘ταπεινός’, ώστε ποτέ να μη ελέγχει, επιπλήττει, προτρέπει και διορθώνει, μετά πάσης μακροθυμίας και διδαχής, εκείνους που αμαρτάνουν ή περιπατούν ατάκτως; (2Τιμ.4:2).
Η αλήθεια είναι οδυνηρή! Εκείνοι που είναι καλής πίστεως και καλής θελήσεως, παρά το απατηλόν φαινόμενον, θα σωθούν διά της αληθείας και εκείνοι που είναι κακής πίστεως και κακής θελήσεως, θα σκληρύνουν την καρδιά τους. Ας ενθυμούμεθα, πάντως, ότι δεν πρέπει ποτέ να μαχόμεθα, ιδιαίτερα περί λέξεων. Αν και η μετάνοια και η σωτηρία ανήκουν στον Θεόν, οι δούλοι του Κυρίου καλούνται να κάνουν το καθήκον τους: να λέγουν “την αλήθειαν εν αγάπη”, με τρόπον ώστε να διευκολύνουν την επιστροφή, κάποια στιγμή, των αντιφρονούντων ή αντιδιατιθεμένων. Πρέπει να είμαστε πράοι προς πάντας, διδακτικοί, ανεξίκακοι, διδάσκοντες μετά πραότητος τους αντιφρονούντας, με τον τρόπον όμως του Θεού και όχι σύμφωνα με την ανθρώπινη νοοτροπία. Ο Θεός γνωρίζει τον λόγον, το “πότε” και το “πώς” της ενδεχομένης μετανοίας τους, της επιστροφής τους και απολυτρώσεώς τους.
Ας εξετάσουμε τώρα την έκφραση: “…μήποτε δώση εις αυτούς ο Θεός μετάνοιαν, ώστε να γνωρίσωσι την αλήθειαν”. Έχομε μιά παρόμοια έκφραση στα ακόλουθα εδάφια, των οποίων το νόημα είναι, όμως, ταυτόσημο:
· “τούτον ο Θεός ύψωσε διά της δεξιάς αυτού Αρχηγόν και Σωτήρα, διά να δώση μετάνοιαν εις τον Ισραήλ και άφεσιν αμαρτιών.” (Πραξ.5:31)·
· “Ακούσαντες δε ταύτα ησύχασαν και εδόξαζον τον Θεόν, λέγοντες· Και εις τα έθνη λοιπόν έδωκεν ο Θεός την μετάνοιαν εις ζωήν.” (Πράξ.11:18).
Τα προαναφερθέντα εδάφια μας λέγουν ότι ο Θεός είναι εκείνος που χορηγεί τη μετάνοια· μετάνοια που οδηγεί: α) σε επίγνωση της αληθείας, β) σε συγχώρηση των αμαρτιών και γ) σε ζωή, αντιστοίχως. Τόσον μεγάλη “κατ’εξοχήν” είναι η σπουδαιότητα της μετανοίας!!! Θα ήταν περιττόν να αναφέρουμε σειράν άλλων εδαφίων που καταδεικνύουν τη σπουδαιότητα της μετανοίας γιά τη σωτηρία μας. Τα εδάφια που εξετάζουμε προβλημάτισαν, όμως, το πνεύμα μου στο παρελθόν: «Εάν ο Θεός δίδει τη μετάνοια, γιατί τότε, μας προστάζει μέσα σε όλη τη Γραφή να μετανοούμε; Εάν ο Θεός δίδει τη μετάνοια – και η μετάνοια είναι πράγματι δώρον Θεού – γιατί τότε ο Θεός θέτει την ευθύνη σ’εμάς; Εφ’όσον ο Θεός δίδει τη μετάνοια, υπό ποίους όρους ο Θεός δίδει τη μετάνοια; Την δίδει αυθαιρέτως; Είναι προσωπολήπτης; Επιτρέπει κάποιος να πηγαίνει στην κόλαση χωρίς λόγο;» Βεβαίως όχι, διότι η Βίβλος λέγει ότι ο Θεός είναι δίκαιος και ότι δεν υπάρχει αδικία εν Αυτώ! Τότε, ποιά είναι η απάντηση; Αυτή είναι μιά ερώτηση που δεν έχει εύκολη απάντηση… Επιτρέψτε μου, όμως, να σας κάνω κοινωνούς των σκέψεών μου και των συμπερασμάτων μου:
Ας ξεκινήσουμε με ορισμένα γεγονότα ή αρχές:
Πρώτη αρχή:
· “Διότι εξεύρω ότι δεν κατοικεί εν εμοί, τουτέστιν εν τη σαρκί μου, αγαθόν· επειδή το θέλειν πάρεστιν εις εμέ, το πράττειν όμως το καλόν δεν ευρίσκω·” (Ρωμ.7:18)·
· “διότι το φρόνημα της σαρκός είναι έχθρα εις τον Θεόν· επειδή εις τον νόμον του Θεού δεν υποτάσσεται· αλλ’ ουδέ δύναται·” (Ρωμ.8:7)·
· “Καρδίαν καθαράν κτίσον εν εμοί, Θεέ· και πνεύμα ευθές ανανέωσον εντός μου. ” (Ψαλ.51:10).
Συμπέρασμα: Η σάρκα ή το φρόνημα της σαρκός δεν μπορούν να παράγουν μετάνοια! Δεν μπορούμε να μετανοήσουμε. Έτσι, η μετάνοια είναι δώρον Θεού. Τότε, ο Θεός είναι εκείνος που δίδει μετάνοια που οδηγεί σε επίγνωση της αληθείας και σε απομάκρυνσή μας από την αμαρτία μας και στην επιστροφή μας προς τον Θεόν. Αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας είναι οι άνθρωποι να ελευθερώνονται από τις παγίδες του Διαβόλου.
Δεύτερη αρχή:
· “Ιερουσαλήμ, Ιερουσαλήμ, η φονεύουσα τους προφήτας και λιθοβολούσα τους απεσταλμένους προς αυτήν, ποσάκις ηθέλησα να συνάξω τα τέκνα σου καθ’ ον τρόπον η όρνις τα ορνίθια εαυτής υπό τας πτέρυγας, και δεν ηθελήσατε.” (Λουκ.13:34)·
· “διότι επαχύνθη η καρδία του λαού τούτου, και με τα ώτα βαρέως ήκουσαν και τους οφθαλμούς αυτών έκλεισαν, μήποτε ίδωσι με τους οφθαλμούς και ακούσωσι με τα ώτα και νοήσωσι με την καρδίαν και επιστρέψωσι, και ιατρεύσω αυτούς.” (Πραξ.28:27)·
· “Τότε ο Ιησούς είπε προς τους μαθητάς αυτού· Εάν τις θέλη να έλθη οπίσω μου, ας απαρνηθή εαυτόν και ας σηκώση τον σταυρόν αυτού και ας με ακολουθή.” (Ματ.16:24).
Συμπεράσματα:
α) Ο Θεός σέβεται τη θέληση του ανθρώπου και δεν τον σώζει διά της βίας, και
β) ΕΑΝ ο άνθρωπος ανοίξει τα μάτια του και τα αυτιά του, τότε ο Θεός τον σώζει από την ασθένεια της αμαρτίας!
Τρίτη αρχή:
· “Μετά πάσης φυλάξεως φύλαττε την καρδίαν σου· διότι εκ ταύτης προέρχονται αι εκβάσεις της ζωής.” (Παρ.4:23)·
· “Και αύτη είναι η κρίσις, ότι το φως ήλθεν εις τον κόσμον, και οι άνθρωποι ηγάπησαν το σκότος μάλλον παρά το φως· διότι ήσαν πονηρά τα έργα αυτών. Επειδή πας, όστις πράττει φαύλα, μισεί το φως και δεν έρχεται εις το φως, διά να μη ελεγχθώσι τα έργα αυτού·” (Ιωάν.3:19-20)
Συμπέρασμα: Κάθε τι που έχει σχέση με τον πνευματικόν μας προορισμόν εξαρτάται από τις εκλογές της καρδιάς μας.
Τετάρτη αρχή:
· “…Μετανοήσατε και επιστρέψατε από πασών των ανομιών υμών, και δεν θέλει είσθαι εις εσάς η ανομία εις απώλειαν.” (Εζεκ.18:30)·
· “…μετανοείτε και πιστεύετε εις το ευαγγέλιον.” (Μάρκ.1:15)·
· “Ουχί, σας λέγω, αλλ’ εάν δεν μετανοήτε, πάντες ομοίως θέλετε απολεσθή.” (Λουκ.13:3, 5)·
· “Μετανοήσατε λοιπόν και επιστρέψατε, διά να εξαλειφθώσιν αι αμαρτίαι σας, διά να έλθωσι καιροί αναψυχής από της παρουσίας του Κυρίου” (Πράξ.3:19)·
· “Τους καιρούς λοιπόν της αγνοίας παραβλέψας ο Θεός, τώρα παραγγέλλει εις πάντας τους ανθρώπους πανταχού να μετανοώσι” (Πράξ.17:30)·
· “…μετανόησον και κάμε τα πρώτα έργα· ει δε μη, έρχομαι προς σε ταχέως και θέλω κινήσει την λυχνίαν σου εκ του τόπου αυτής, εάν δεν μετανοήσης.” (Αποκ.2:5)·
· “Εγώ όσους αγαπώ, ελέγχω και παιδεύω· γενού λοιπόν ζηλωτής και μετανόησον.”. (Αποκ.3:19).
Υπάρχουν πολλά άλλα εδάφια που ομιλούν γιά την υποχρέωσή μας να μετανοούμε.
Συμπέρασμα:
Ο Θεός προστάζει τους ανθρώπους, απίστους και πιστούς, να μετανοούν και να συνεχίζουν να μετανοούν. ΕΑΝ όχι, θα θερίσουν τις συνέπειες… Εάν συνδυάσουμε τις προαναφερθείσες αρχές, συμπεραίνουμε ότι, εάν εκλέξουμε ειλικρινώς να ιδούμε, να ακούσουμε και να επιθυμήσουμε με όλη την καρδιά μας την αλήθεια του Θεού, συγκατανεύσουμε και ειπούμε “Ναι, Κύριε”, ο Κύριος Ιησούς θα μας δώσει πνεύμα μετανοίας, θα συγχωρήσει την αμαρτία μας, θα μας ελευθερώσει από τη δύναμη της αμαρτίας, θα μας δικαιώσει, θα μας αγιάσει, θα μας δώσει σοφία, θα μας δώσει το Άγιον Πνεύμα Του, θα μας δώσει, με ένα λόγο, “σωτηρία”! Η υπακοή μας στην αλήθεια καθαρίζει την καρδιά μας. (1Πέτ.1:22). Η ΕΥΘΥΝΗ ΕΙΝΑΙ, ΣΥΝΕΠΩΣ, ΕΠΑΝΩ ΜΑΣ! Προσέξτε παρακαλώ: «Και οι εις την γην την καλήν σπαρέντες είναι ούτοι, οίτινες ακούουσι τον λόγον και παραδέχονται και καρποφορούσιν εν τριάκοντα και εν εξήκοντα και εν εκατόν.» (Μάρκ.4:20). Ο Θεός δεν θα παραδεχθεί τον λόγον Του γιά λογαριασμόν μας ούτε θα μετανοήσει γιά λογαριασμό μας! Τούτο υποστηρίζεται και από το εξής εδάφιο: “Πιστός είναι εκείνος όστις σας καλεί (σε παραδοχή του λόγου Του, δηλ. σε πίστη και σε μετάνοια), όστις και θέλει εκτελέσει. (Θα μας ικανώσει να μετανοήσουμε – να πενθήσουμε γιά την αμαρτία μας – και να κάνουμε καρπούς αξίους μετανοίας).” (1Θεσ.5:24 και Λουκ.3:8). Μόλις κάνουμε το μέρος μας, Εκείνος θα κάνει το δικό Του: Θα γίνει «…εις ημάς σοφία από Θεού, δικαιοσύνη τε και αγιασμός και απολύτρωσις» (1Κορ.1:30). Στον Θεόν ανήκει η δόξα! Αλληλούια!
Ας μή ξεχνούμε όμως ότι δεν είναι η μετάνοια εκείνη που μας σώζει αλλά ο Κύριος Ιησούς μας σώζει. Η μετάνοια είναι απλώς προϋπόθεση, ο απαραίτητος προθάλαμος που μας προετοιμάζει γιά να απολαύσουμε την πείρα της χάριτος του Θεού! Πάντως, η εντολή του Θεού είναι η εις τον Θεόν μετάνοια και η πίστη εις τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν (Πράξ.20:21). Ο Θεός δεν δίδει βασικά προσοχή στα έργα μας αλλά στις εκλογές της καρδιάς μας, στα κίνητρα της καρδιάς μας: “Υιέ μου, δος την καρδίαν σου εις εμέ, και ας προσέχωσιν οι οφθαλμοί σου εις τας οδούς μου” (Παρ.23:26), λέγει ο Κύριος.
Η Βίβλος λέγει ότι, «Αγαθός τωόντι είναι ο Θεός … εις τους καθαρούς την καρδίαν.» (Ψαλ.73:1). Αλλά ποίοι είναι οι καθαροί την καρδίαν; Οι αναμάρτητοι; Βεβαίως όχι, αλλά οι ειλικρινώς μετανούντες! Εκείνοι που γιά μόνο τους αγαθόν έχουν το να προσκολλώνται εις τον Θεόν και που έχουν θέσει την ελπίδα τους στον Κύριον τον Θεόν, γιά να κηρύττουν πάντα τα έργα Του (Ψαλ.73:28). Ναι, εκείνοι που δεν μολύνονται με τις επιθυμίες του κόσμου: την επιθυμία της σαρκός και την επιθυμία των οφθαλμών και την αλαζονεία του βίου (1Ιωάν.2:16).
Εσύ και εγώ, πού είμαστε; Εάν ο Χριστός έχει την καρδιά μας, έχει το κάθε τι από εμάς: Έχει τις σκέψεις μας, τις επιθυμίες μας, τις πράξεις μας, τα αγαθά μας, τον χρόνον μας, το χρήμα μας! Ναι, Κύριε, γένοιτο!
Και μιά τελευταία σκέψη: Κάθε φορά που ο άνθρωπος μετανοεί γιά τις αμαρτίες του και γιά τις αδυναμίες του, “καθαρίζει” τον εαυτόν του γιά να φέρει καρπόν, περισσότερον καρπόν… (Ιωάν.15:2). Ο Θεός δεν μπορεί να μας “κλαδεύσει” εάν εμείς του αντιστεκόμεθα, αλλ’εάν αγκαλιάσουμε τα λόγια Του και ειπούμε “Ναι, Κύριε”, με ειλικρίνεια και με όλη την καρδιά μας, τότε μπορεί να μας «κλαδεύσει» και να μας κάνει να παράγουμε έργα άξια μετανοίας. Αμήν και αμήν!
Ιωάννης ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ baltatzis@skynet.be