“και δεν μετενόησαν… ούτε εκ των φαρμακειών αυτών…” (Αποκάλυψις 9:21)
(Μέρος πρώτο)
Επιφανής Βρετανός επιστήμονας έγραφε τελευταία (7/2002): “Oδηγούμεθα ταχύτατα σε ένα πολιτισμό των χημικών ουσιών, των ναρκωτικών. Αντί οι άνθρωποι να ζουν πλήρεις και ευτυχισμένες ζωές, ψάχνουν να βρουν ή οδηγούνται να ψάξουν να βρουν τη χαρά και τη λύτρωση από το άγχος και τη μοναξιά σε φαρμακευτικές ουσίες”. Θα αποτελούσε κοινοτυπία να επαναλάβουμε αυτό που διαβάζουμε κάθε μέρα στον ημερήσιο τύπο, ότι δηλαδή τα κρούσματα των ναρκωτικών αυξάνουν κάθε μέρα. Όλο και πιο πολλοί νέοι πέφτουν θύματα της μάστιγας των ναρκωτικών.
Ειδήσεις όπως: “Από τα 11 στην ηρωίνη”, δυστυχώς δεν ξενίζουν κανένα, αλλά “στολίζουν” τον ημερήσιο τύπο, κραυγαλέα απόδειξη μιας κοινωνίας που νοσεί βαρύτατα και είναι πλησίον αφανισμού. Δεν είναι βέβαια μόνο η ηρωίνη, με την οποία φεύγουν από τη ζωή τα περισσότερα θύματα των ναρκωτικών. Το 67% σαν πρώτη εμπειρία δοκιμάζει την κάνναβη ή χασίς για να μετακυλίσουν στα “σκληρά” λεγόμενα ναρκωτικά, την ηρωίνη, την κοκαΐνη, το κρακ, το έκσταση και πάει λέγοντας. Δεν είναι όμως, πρόθεση και αντικείμενό μας να αναφερθούμε αποκλειστικά στο θέμα αυτών που ο κόσμος δέχεται και θεωρεί σαν παραδοσιακά ναρκωτικά στο παρόν άρθρο. Ανάλογη εξάρτηση δημιουργείται και με τα τσιγάρα και το αλκοόλ, ενώ διαφαίνεται ότι ο τρόπος δράσης όλων των προαναφερθέντων ουσιών είναι παρόμοιος! Πριν από λίγα χρόνια αυτό θα αποτελούσε καινοτόμο και τολμηρή δήλωση, οι τελευταίες όμως ανακαλύψεις στη νευροχημεία του εγκεφάλου ακριβώς αυτό τεκμηριώνουν. Οι ουσίες που προκαλούν εθισμό και εξάρτηση δρουν πάνω και μέσα από ουσίες του εγκεφάλου που λέγονται νευρομεταβιβαστές.
Οι νευρομεταβιβαστές είναι ουσίες στον εγκέφαλο που ρυθμίζουν τη λεπτή ισορροπία της μετάδοσης των ηλεκτρικών ερεθισμάτων μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων. Υπάρχουν περισσότεροι από πενήντα νευρομεταβιβαστές, μισή δωδεκάδα δε από αυτούς επηρεάζονται από τις ανωτέρω ουσίες. Ένας από τους κυριότερους νευρομεταβιβαστές είναι και η Ντοπαμίνη, ένας νευρομεταβιβαστής που έχει σχέση με την αίσθηση ευχαρίστησης και ευφορίας. Η Σεροτονίνη είναι ένας άλλος νευρομεταβιβαστής που έχει σχέση με τη θλίψη και με το πόσο καλά αισθανόμαστε και επηρεάζεται από τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα που είναι τόσο διαδεδομένα τα τελευταία χρόνια στο Δυτικό κόσμο! Τα νευρικά κύτταρα ενώνονται το ένα με το άλλο με μία πολύ λεπτή σχισμή που λέγεται συναπτικό χάσμα.
Όταν το ηλεκτρικό ερέθισμα φθάσει στην άκρη του ενός κυττάρου προκαλεί την απελευθέρωση στο συναπτικό χάσμα ενός νευρομεταβιβαστού που διεγείρει ειδικές θέσεις στην επιφάνεια του άλλου κυττάρου που λέγονται Υποδοχείς. Ο ερεθισμός των υποδοχέων διεγείρει το κύτταρο να επιτελέσει τη λειτουργία για την οποία είναι ενταγμένο. Βέβαια αυτός είναι ένας πολύ απλός και εκλαϊκευμένος τρόπος της λειτουργίας του εγκεφάλου με τα 100 περίπου δισεκατομμύρια κύτταρα και τις πολύπλοκες μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις. Επιστρέφοντας στη σεροτονίνη αυτή είναι ένας νευρομεταβιβαστής που παράγεται από μερικές δεκάδες χιλιάδες μόνο κύτταρα μέσα στον εγκέφαλο, μέσω όμως μακριών προσεκβολών που μοιάζουν με σύρματα επηρεάζουν πολλές περιοχές του εγκεφάλου, μία των οποίων είναι το κέντρο της ευχαρίστησης. Οι ουσίες που προκαλούν εθισμό αυξάνουν τη συγκέντρωση της ντοπαμίνης στο συναπτικό χάσμα και έτσι μεταξύ όλων των άλλων διεγείρουν το κέντρο της ευχαρίστησης. Δηλαδή η ηρωίνη, οι αμφεταμίνες, η κοκαΐνη, το κρακ, η μαριχουάνα (δηλαδή το χασίς),, το αλκοόλ, η νικοτίνη (δηλαδή το κάπνισμα του τσιγάρου), ενεργούν με διάφορους τρόπους αυξάνοντας τελικά την πυκνότητα της ντοπαμίνης στο συναπτικό χάσμα των νευρικών κυττάρων και με αυτό τον τρόπο διεγείρουν το κέντρο της ευχαρίστησης. Με απλά λόγια αυτό που επιποθεί ο εξαρτημένος δεν είναι η ηρωίνη, οι αμφεταμίνες, η κοκαΐνη, το κρακ, η μαριχουάνα, το αλκοόλ ή η νικοτίνη, αλλά η αύξηση της ντοπαμίνης στο συναπτικό χάσμα των εγκεφαλικών του κυττάρων που αυτές προκαλούν. Η επαναλαμβανόμενη διέγερση όμως των υποδοχέων προκαλεί μία απευαισθητοποίηση τους, δηλαδή για να διεγερθούν πρέπει το άτομο να πάρει μεγαλύτερη ποσότητα της ουσίας. Σπινθηρογραφικές μελέτες στον εγκέφαλο χρόνιων χρηστών των ανωτέρω ουσιών δείχνουν τη μεγάλη ελάττωση του αριθμού των λειτουργικών υποδοχέων ντοπαμίνης στον εγκέφαλό τους. Έτσι δημιουργείται η εξάρτηση,. ενώ στην αρχή ο χρήστης παίρνει την ουσία για να αισθανθεί ευχαρίστηση, να “φτιαχτεί” όπως χαρακτηριστικά λένε, κατόπιν σαν δούλος αναγκάζεται να συνεχίσει με όλο και μεγαλύτερες δόσεις για να αποφύγει να αισθανθεί δυστυχισμένος, “πεσμένος”.
Από τις ανωτέρω γνώσεις, που η επιστήμη της νευροχημείας μας παρέχει, συμπεραίνεται ότι η διάκριση μεταξύ σκληρών και μαλακών ναρκωτικών είναι επιφανειακή και εν πολλοίς ανυπόστατη. “Μαλακά ναρκωτικά δεν υπάρχουν”, είναι ο τίτλος του βιβλίου του Gabriel Nahas, κύριου εκπρόσωπου της εκστρατείας κατά των ναρκωτικών στη Γαλλία.. Η δε Susan Greenfield, η οποία κατέχει την έδρα της Συναπτικής Φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, επιγραμματικά αναφέρει: “είμαι πεπεισμένη ότι αυτοί που καπνίζουν μαριχουάνα, κυριολεκτικά τινάζουν τα μυαλά τους στον αέρα”. Γιατί όμως παρά τις ανωτέρω διαβεβαιώσεις των απόλυτα ειδικών βλέπουμε να προωθείται μία διαφορετική προσέγγιση στο θέμα; Στην πατρίδα μας το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 18 έως 24 ετών που θεωρεί ότι η συστηματική χρήση κάνναβης (μαριχουάνας) είναι ακίνδυνη ή ελαφρώς επικίνδυνη, ήταν το μεν 1984 μόλις 4.1%, ενώ το 1998 το ποσοστό αυτό ανέβηκε στο 15.6%. Η αλήθεια είναι ότι ο κόσμος σε όλες τις ηλικίες είναι πραγματικά δυστυχισμένος γι αυτό και καταφεύγει ή οδηγείται να καταφύγει στη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών ή πρακτικών (όπως η τηλεόραση που και αυτή υπάγεται πλέον στα υπό την ευρεία έννοια ναρκωτικά). Ποιες όμως είναι οι συνέπειες της ανωτέρω πρακτικής, που οδηγούμεθα και το σημαντικότερο τι πρέπει να κάνουμε για να σωθούμε; Σε όλα αυτά θα αναφερθούμε, Θεού θέλοντος, στο επόμενο αφιέρωμά μας. Πάντως τα λόγια του απόστολου Παύλου στο δεσμοφύλακα στους Φιλίππους, ποτέ δεν ακουγόντουσαν πιο επίκαιρα και επιτακτικά: “Πίστευσον εις τον Κύριο Ιησούν Χριστόν, και θέλεις σωθή, συ και ο οίκος σου” (Πράξεις 16:31).
Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ
(μέρος δεύτερο)
“Εάν λοιπόν ο Υιός σας ελευθερώση, όντως ελεύθεροι θέλετε είσθε” (Ιωάννης 8:36)
Όπως αναφέραμε στο προηγούμενο αφιέρωμά μας, η κοινωνία μας οδηγείται ταχύτατα σε ένα πολιτισμό χημικών ουσιών. Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι υποκύπτουν στη σκλαβιά της εξάρτησης και η κοινωνία πληρώνει το ακριβό τίμημα αυτής της κατεύθυνσης.
Και είναι πράγματι πολύ ακριβό το τίμημα αν αναλογιστεί κανείς τα παρακάτω στοιχεία. Το κάπνισμα τσιγάρων προκαλεί καρδιοπάθειες και καρκίνους, ιδιαίτερα του πνεύμονα, όχι μόνο στους ίδιους τους καπνιστές αλλά και στους παθητικούς καπνιστές που είναι γύρω τους. Η κατάχρηση αλκοόλ είναι η κύρια αιτία βίας μέσα στις οικογένειες και θεωρείται από τις βασικές αιτίες των αυτοκινητιστικών δυστυχημάτων. Οι βελόνες της ηρωίνης και της κοκαΐνης σπέρνουν ηπατίτιδα και AIDS. Άμεσα ή έμμεσα η εξάρτηση στα ναρκωτικά, τα τσιγάρα και το αλκοόλ υπολογίζεται ότι ευθύνεται για το ένα τρίτο των εισαγωγών στα νοσοκομεία και για το ένα τέταρτο όλων των θανάτων και για την πλειονότητα των εγκλημάτων.
Και να σκεφθεί κανείς ότι αυτή είναι μόνο η επιφάνεια! Πώς να υπολογίσει κανείς τις μακροχρόνιες συνέπειες στη συμπεριφορά των ανθρώπων; Οι εξαρτησιογόνες ουσίες παρεμβαίνουν και απορυθμίζουν τη λεπτή ισορροπία μεταξύ χημικών και ηλεκτρικών ερεθισμάτων στον εγκέφαλο των ζώων και του ανθρώπου. Η χρήση μαριχουάνας, που προσπαθούν πολλοί να μας πείσουν ότι είναι ακίνδυνη (!) προκαλεί ελάττωση της μνήμης και αποσυντονισμό της σκέψης και του συγχρονισμού των κινήσεων.
Οι συνέπειες αυτές είναι πιθανόν μακροχρόνιες και μη αναστρέψιμες. Ακόμη και το κάπνισμα ενός τσιγάρου μαριχουάνας βλάπτει τη συγκέντρωση και την ικανότητα χειρισμού μηχανημάτων, όπως έχει αποδειχθεί από πειράματα σε πιλότους αεροπλάνων. Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η μαριχουάνα μπορεί να πυροδοτήσει σχιζοφρένεια. Επίσης είναι γνωστό το σύνδρομο έλλειψης κινήτρων και στόχων, κατά το οποίο ο χρόνιος χρήστης δεν ενδιαφέρεται για τίποτε άλλο από το πώς θα εξασφαλίσει την επόμενη δόση του.
Η κοινωνία στο πέρασμα της ιστορίας μετήλθε διάφορους τρόπους για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Συνήθως με διάφορες μορφές καταστολής και ποινικοποίησης προσπάθησε να βάλει φραγμούς και να καταστείλει με την τιμωρία τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών. Εις μάτην όμως, όλα τα μέτρα αποδείχθηκαν αδύνατα “…και ουδείς ηδύνατο να δέση αυτόν ουδέ με αλύσεις. Διότι πολλάκις είχε δεθή με ποδόδεσμα και με αλύσεις, και διεσπάσθησαν υπ’αυτού αι αλύσεις, και τα ποδόδεσμα συνετρίφθησαν. Και ουδείς ίσχυε να δαμάση αυτόν. Και διαπαντός νύκτα και ημέραν ήτο εν τοις όρεσι και εν τοις μνημείοις, κράζων και κατακόπτων εαυτόν με λίθους” (Μάρκος 5:3-5).
Τα τελευταία χρόνια η επιστήμη της νευροχημείας και νευροφυσιολογίας του εγκεφάλου έχει επιτελέσει σημαντικές προόδους. Το 1975 μία εντυπωσιακή ανακάλυψη από τους ψυχολόγους Roy Wise και Robert Yokel άνοιξε το δρόμο για τη μελέτη των νευρομεταβιβαστών στον εγκέφαλο. Στο πείραμά τους χρησιμοποίησαν ποντίκια εξαρτημένα στην κοκαΐνη. Τη μία μέρα αυτά ήταν ευχαριστημένα μέσα στο κλουβί τους και πατούσαν ρυθμικά ένα μοχλό με τον οποίο έπαιρναν κοκαΐνη. Την άλλη μέρα σαν τρελά πάταγαν ασταμάτητα το μοχλό της κοκαΐνης. Η αιτία; Τους είχαν δώσει ένα φάρμακο που εμπόδιζε τη δράση της ντοπαμίνης, του νευρομεταβιβαστού μέσω του οποίου δρα η κοκαΐνη.
Σήμερα διαφαίνεται ότι η γνώση, τόσο ατελής ακόμη, της λειτουργίας του εγκεφάλου οδηγεί τη φαρμακοβιομηχανία στην παρασκευή χημικών μορίων για κάθε περίπτωση. Φάρμακα για το άγχος, για τη μοναξιά, για την κατάθλιψη, για την παχυσαρκία και πάει λέγοντας.
Το πρόβλημα βασικά οφείλεται στο ότι η κοινωνία σήμερα όσο ποτέ άλλοτε αναζητάει την ηδονή και όχι την αλήθεια. “Γίνωσκε δε τούτο, ότι εν ταις εσχάταις ημέραις θέλουσιν ελθεί καιροί κακοί. Διότι θέλουσιν είσθε οι άνθρωποι φίλαυτοι, φιλάργυροι, αλαζόνες, υπερήφανοι, βλάσφημοι, απειθείς εις τους γονείς, αχάριστοι, ανόσιοι, άσπλαχνοι, αδιάλλακτοι, συκοφάνται, ακρατείς, ανήμεροι, αφιλάγαθοι, προδόται, προπετείς, τετυφωμένοι, φιλήδονοι μάλλον παρά φιλόθεοι. (Β’ Τιμόθεος:3:15).
Αποτέλεσμα της ηδονιστικής αναζήτησης είναι η σκλαβιά, καρπός της αλήθειας είναι η ελευθερία.
Όσο ο άνθρωπος παραμένει σαρκικός δεν μπορεί να ελευθερωθεί από τα έργα της σαρκός. “Φανερά δε είναι τα έργα της σαρκός τα οποία είναι μοιχεία, πορνεία, ακαθαρσία, ασέλγεια, ειδωλολατρεία, φαρμακεία, έχθραι, έριδες, ζηλοτυπίαι, θυμοί, μάχαι, διχοστασίαι, αιρέσεις, φθόνοι, φόνοι, μέθαι, κώμοι, και τα όμοια τούτων. Περί των οποίων σας προλέγω, καθώς και προείπον, ότι οι τα τοιαύτα πράττοντες βασιλείαν Θεού δεν θέλουσιν κληρονομήσει”. (Γαλάτας 5:19-21). Δένεται και σφίγγεται όλο και περισσότερο με τα σχοινιά των παθών.
Τι πρέπει λοιπόν να γίνει; Πρέπει να αλλάξει η φύση του ανθρώπου με την αναγέννηση. Ο Κύριος Ιησούς Χριστός είπε: “Πνεύμα Κυρίου είναι επ’ εμέ. Διά τούτο με έχρισε. Με απέστειλε διά να ευαγγελίζομαι προς τους πτωχούς, διά να ιατρεύσω τους συντετριμμένους την καρδία, να κηρύξω προς τους αιχμαλώτους ελευθερίαν, και προς τους τυφλούς ανάβλεψιν, να αποστείλω τους συντεθλασμένους εν ελευθερία, διά να κηρύξω ευπρόσδεκτον Κυρίου ενιαυτόν”. (Λουκάς 4:18-19).
Με την αναγέννηση ο άνθρωπος ελευθερώνεται από την εξουσία της σαρκός, θάβει τον παλαιό του άνθρωπο δια του βαπτίσματος στο νερό (Ρωμαίους 6:1-6) και ο αναστημένος Ιησούς Χριστός τον βαπτίζει εν Πνεύματι Αγίω και του δίνει δύναμη να ζήσει την αναστημένη εν Χριστώ ζωή. “Και μη μεθύσκεσθε με οίνον εις τον οποίον είναι ασωτία, αλλά πληρούσθε διά του Πνεύματος…” (Εφεσίους 5:18). Ο άνθρωπος γίνεται πράγματι ευτυχισμένος διότι ο “καρπός του Πνεύματος είναι αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, αγαθωσύνη, πίστις, πραότης, εγκράτεια” (Γαλάτας 5:22).
Δεν τρέχει εξαπατημένος να αναζητήσει την εφήμερη ηδονή στο ψεύδος και την εξάρτηση αλλά απολαμβάνει την εν Χριστώ ελευθερία και αγάπη επειδή εγεύθη “ότι αγαθός ο Κύριος” (Α Πέτρου 2:2).
Η κοινωνία μας, με την τόσο μεγάλη τεχνολογική εξέλιξη, έχει ανάγκη όσο ποτέ άλλοτε το καθαρό μήνυμα του ευαγγελίου του Ιησού Χριστού. “ Διότι δεν αισχύνομαι το ευαγγέλιον του Χριστού επειδή είναι δύναμις Θεού προς σωτηρίαν εις πάντα τον πιστεύοντα, Ιουδαίον τε πρώτον και Έλληνα.” (Ρωμαίους 1:16)
Αναδημοσιεύεται από το www.greekbiblos.gr